iT Blog

บ้านไร่ศิลาทอง หมู่ 10 อยู่ในเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลพิชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง สภาพพื้นที่บ้านไร่ศิลาทองอยู่ติดกับภูเขาป่ารกและมีป่าละเมาะมากมาย มีประชากรประมาณ 1213 คน ชาย 590 คน หญิง 623 คน มีทั้งหมด 345 หลังคาเรือน แบ่งการดูแลออกเป็น 32 หมวด แล้วแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มหมวด เดิมทีเป็นหมู่บ้านที่มีผู้คนอาศัยอยู่ไม่มาก ต่อมาพ่อหมอมาลัย เป็นชาวเมืองยองมาจากประตูผางลางย้ายเข้ามาอาศัยพร้อมกับพี่น้องอีก 4 คนที่บ้านไร่ ต่อมามีชาวบ้านพิชัยย้ายเข้ามาอาศัยเพิ่ม เนื่องจากบ้านไร่มีความอุดมสมบูรณ์มีน้ำห้วยโจ้ไหลผ่าน ไม่นานก็มีผู้คนเข้ามาอยู่มากขึ้น จึงตั้งชื่อว่า “บ้านไร่ห้วยโจ้”
การประกอบอาชีพเริ่มแรกมีการปั้นหม้อขาย โดยพ่อหนานขัด ผู้ใหญ่บ้าน เป็นผู้ริเริ่มการปั้นหม้อคนแรกของหมู่บ้าน พร้อมกับการทำการเกษตร จนมาถึงปี พ.ศ.2500 มีพ่อหนานแก้วมา ใจงาม แต่เดิมเคยเป็นพระภิกษุ ได้ไปทัศนศึกษาที่จังหวัดชลบุรีเห็นการทำครกหินของชาวอ่างศิลา จึงได้เริ่มประกอบอาชีพเจาะครกหินเป็นของคนแรก และได้นำความรู้การทำครกหินเผยแพร่ให้กับชาวบ้าน เพราะมีทรัพยากรที่ได้จากภูเขาที่อยู่ติดหมู่บ้าน ชาวบ้านจึงประกอบอาชีพการทำครกหินมากขึ้น แต่ก็ประกอบอาชีพเกษตรกรรมควบคู่กันไป และได้เปลี่ยนชื่อ “บ้านไร่ห้วยโจ้” เป็น “บ้านไร่ศิลาทอง” โดยมีคำว่า “ทอง” ต่อท้ายชื่อหมู่บ้าน เพื่อความเป็นศิริมงคลของหมู่บ้าน
ปัจจุบันบ้านไร่ศิลาทองมีเจ้าหน้าที่ อสม.ทั้งสิ้น 33 คน โดยมีนางศรีรัตน์ เขียวงาม ทำหน้าที่เป็นประธาน อสม. มาตั้งแต่ปีพ.ศ.2532 และด้วยการสนับสนุนของนางศิริพร ปัญญาเสน อดีตนายกอบต.พิชัย ทำให้มีโครงการเข้าไปสนับสนุนการพัฒนาหมู่บ้านอย่างต่อเนื่อง อาทิ โรงเรียนชาวนา ช่วงที่ผ่านมาพระอธิการไตรณรงค์ ฐิตธมฺโม เจ้าอาวาสวัดบ้านไร่ศิลาทอง และนายจรูญ วรรณรัตน์ ผู้ใหญ่บ้าน ให้ความสำคัญต่อการลดเหล้าในงานศพ ได้จัดกิจกรรมบรรยายเรื่องการลดเหล้างานศพ 2 ครั้ง เพื่อให้การลดอบายมุกของคนในชุมชน โดยมีวิทยากรได้แก่ พระอาจารย์สาธิต ธีรปัญโญ ผู้อำนวยการธรรมสถานสถาบันธรรมภิวัตรบ้านสบเติ๋น อ.แม่เมาะ จ.ลำปาง และคุณชาญ อุทธิยะ หรือหนานชาญ บ้านสามขา
เมื่อศูนย์ประสานงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น และอาจารย์เบญจวรรณ นันทชัย มหาวิทยาลัยเนชั่น หารือร่วมกับนางศิริพร ปัญญาเสน ทำให้ทราบว่าพื้นที่บ้านไร่ศิลาทอง มีศักยภาพที่พร้อมรับการพัฒนากลุ่มอสม. จึงมีการประชุมที่มหาวิทยาลัยเนชั่น เมื่อวันที่ 22 กันยายน 2557 เพื่อสร้างความเข้าใจ เตรียมความพร้อมร่วมกันครั้งแรก แล้วนัดหมายเข้าไปในชุมชนประชุมที่วัดไร่ศิลาทอง เมื่อวันที่ 2 ตุลาคม 2557 มีการทำความเข้าใจเรื่องที่มาที่ไปของโครงการกับอสม.ทั้ง 33 คน และชวนกันสรุปประเด็นในกลุ่มอสม.ทั้งหมด 3 ประเด็น คือ ทบทวนวิธีการเดิม พฤติกรรมของคนกินเหล้า วิเคราะห์กลุ่มเลิกสุรา
เมื่อวันที่ 20 – 21 ตุลาคม 2557 ไปประชุมอบรมที่เชียงใหม่ ให้ความรู้โดยผู้เชี่ยวชาญด้านเหล้าและบุหรี่คือ คุณสอน ขำปลอด เล่าเรื่องที่ทำงานกับเหนือล่าง และคุณธงชัย ยงยืน เล่าเรื่องทำงานกับเหนือบน และคุณพรทิพภา สุริยะ ได้บรรยายเรื่องการเขียนโครงการ หลังเลิกประชุม ได้มีการประชุมในทีมก่อนกลับลำปางเพื่อยกร่างกิจกรรมในการทำโครงการพัฒนาศักยภาพอสม. ได้ทั้งหมด 12 กิจกรรม เพื่อให้ทีมนำกลับไปทบทวน และพัฒนาให้มีความชัดเจน ต่อมาเมื่อวันที่ 8 ธันวาคม 2557 ได้ประชุมที่มหาวิทยาลัยเนชั่น เพื่อปรับร่างข้อเสนอโครงการใหม่ร่วมกับคุณภัทรา มาน้อย ทำความเข้าใจในการเขียน และกรอบเวลา และการปรับรายละเอียด อาทิ หลักการและเหตุผล กิจกรรม วัตถุประสงค์ ผลที่คาดว่าจะได้รับ กลุ่มเป้าหมาย ผู้รับผิดชอบ ระยะเวลา และงบประมาณ
ต่อมาวันที่ 9 ธันวาคม 2557 ได้ปรับร่างข้อเสนอโครงการ แล้วนำไปทบทวนในทีมอสม. ที่บ้านของนางศรีรัตน์ เขียวงาม ร่วมกับทีมอสม. ทำให้โครงการมีแนวทางที่ชัดเจนในการพัฒนาอสม. โดยมีประเด็นสำคัญคือสำรวจให้รู้ตัวผู้ติดเหล้าบุหรี่โดยนำเยาวชนเข้ามามีส่วนร่วมเรียนรู้และทำงานร่วมกัน แล้วเชิญชวนผู้ที่ติดเหล้าบุหรี่มาเรียนรู้การลดละเลิก โดยมีคนในชุมชนคอยให้กำลังใจ สนับสนุน และผลักดันร่วมกัน แล้วจึงร่วมกันจัดทำข้อตกลงของหมู่บ้านที่จะผ่านการทำประชาคม และนำไปใช้ร่วมกัน มีการให้ความรู้โดยวิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิ แล้วการยกระดับผู้ที่เลิกได้ให้ขึ้นมาเป็นบุคคลต้นแบบของการเลิกเหล้าบุหรี่ และส่งเสริมการเพิ่มจำนวนผู้เลิกเหล้าให้เพิ่มขึ้น ซึ่งกิจกรรมจะมุ่งพัฒนาให้กลุ่ม อสม. สามารถเรียนรู้ปัญหา วางแผนแก้ปัญหา ดำเนินการ และสรุปผลด้วยความเข้าใจ และสามารถนำบทเรียนที่ฝังลึกในแต่ละบุคคลไปประยุกต์ใช้การแก้ปัญหาอื่นของชุมชนร่วมกันต่อไป